Czym jest psychoterapia?
Psychoterapia jest jedną z form pomocy, zalecaną przy wszelkiego rodzaju trudnościach natury psychicznej, np. depresji, nerwicy, zaburzeniach odżywiania czy uzależnieniach. Jest bardzo skuteczna w leczeniu zarówno poważnych zaburzeń, jak i chwilowych trudności- pomaga poradzić sobie ze stresem, żałobą, trudnościami w pełnieniu ról rodzinnych i zawodowych czy utratą motywacji. Polega ona na regularnych spotkaniach z psychoterapeutą w celu omówienia odczuwanych problemów oraz pracą nad ich zmniejszeniem, a tym samym poprawie jakości życia. Efektywna psychoterapia pozwala nie tylko pozbyć się bieżących trudności, ale także nauczyć się, jak uniknąć ich w przyszłości, radzić sobie w sytuacjach trudnych, budować trwałe i zdrowe relacje z innymi ludźmi oraz lepiej poznać siebie samego. Im wcześniej podejmiemy decyzję o rozpoczęciu psychoterapii, tym łatwiej będzie pokonać trudności, zatem nie warto zwlekać. Zastosowanie psychoterapii jest niezwykle szerokie, gdyż może być ona stosowana:
- w połączeniu z farmakoterapią, gdy trudności psychiczne wymagają interwencji medycznej,
- samodzielnie, jako pomoc w przezwyciężeniu swoich trudności i poprawie funkcjonowania,
- jako forma podniesienia jakości życia, poziomu zasobów osobistych, kompetencji społecznych oraz pewności siebie.
Rodzaje psychoterapii
Podobnie jak w dolegliwościach somatycznych, pomoc psychoterapeutyczną należy dobrać indywidualnie pod kątem konkretnego problemu. Istnieje wiele nurtów psychoterapeutycznych, do najpopularniejszych można zaliczyć:
- psychoterapię psychodynamiczną oraz psychoanalityczną, która opiera się na odnalezieniu nieświadomych mechanizmów rządzących naszym zachowaniem, których źródeł szukać możemy w dzieciństwie. Identyfikacja ukrytego źródła trudności pozwala na zrozumienie przyczyny obecnie odczuwanych problemów oraz ująć je w szerszym kontekście. Nieuświadomione mechanizmy nieustannie wpływają na nasze potrzeby, pragnienia oraz zachowania, zatem dotarcie do ich przyczyn pomoże zrozumieć samego siebie oraz budowane przez nas relacje z innymi ludźmi. Nurt psychodynamiczny opiera się na głębokim wglądzie w swoje myśli, pragnienia i działania, dzięki czemu wzrasta samoświadomość oraz jakość funkcjonowania. Bardzo istotną rolę odgrywa tutaj relacja pomiędzy terapeutą a pacjentem.
- psychoterapię poznawczo- behawioralną, której sztandarowymi pojęciami są myśli, emocje i zachowania, które wzajemnie na siebie oddziałują. Przez całe życie uczymy się pewnych zachowań, które pod wpływem emocji są utrwalane w określonych reakcjach oraz sposobie myślenia o sobie i świecie. Zdarza się, że wyuczone schematy doprowadzają do błędnej interpretacji rzeczywistości, nieadekwatnych zachowań oraz myśli. W przypadku, kiedy utrwalone zachowania oraz myśli utrudniają codzienne funkcjonowanie, pracuje się nad zmianą sztywnych ram oraz nauce prawidłowych wzorców, czyli takich, które pozwolą na satysfakcjonujące funkcjonowanie. W odróżnieniu od nurtu psychodynamicznego, który koncentruje się na odległej przeszłości, terapia poznawczo- behawioralna opiera się na teraźniejszych trudnościach.
- psychoterapię humanistyczną - praca w tym nurcie opiera się na empatii, autentyczności oraz akceptacji pacjenta ze strony terapeuty, dzięki czemu może być on towarzyszem w jego drodze terapeutycznej. Cała uwaga spoczywa na pacjencie, dzięki czemu może on skupić się na teraźniejszym przeżywaniu swoich trudności, doświadczyć siebie oraz lepiej poznać własne potrzeby. Głównym zadaniem psychoterapii humanistycznej jest odnalezienie tkwiącego w osobie potencjału oraz zasobów, dzięki którym pacjent może znacząco poprawić jakość swojego życia. Pacjent w trakcie procesu psychoterapii szuka w sobie nurtujących pytań oraz wykorzystując tkwiący w nim potencjał znajduje odpowiedzi. Psychoterapia humanistyczna bazuje na przekonaniu o tym, że każdy człowiek jest z natury dobry, jest indywidualną niepowtarzalną jednostką szukającą swojej tożsamości oraz miejsca w świecie. Dzięki psychoterapii pacjent odnajduje w sobie zablokowany wcześniej potencjał i zdolność do samorealizacji, dzięki którym może wprowadzić istotne zmiany do swojego życia.
- psychoterapię systemową- jak sama nazwa wskazuje, skupia się na systemie- najczęściej rodzinnym, choć z psychoterapii systemowej często korzystają też pary. Najważniejszym założeniem tego nurtu jest analiza zależności cyrkularnej między członkami rodziny lub parą. Założenie to mówi o tym, że relacje w systemie mają charakter wzajemności, który można zobrazować za pomocą koła, w którym każda z osób wpływa na każdą, a kierunek zależności jest obustronny. Inaczej mówiąc zmiana w jednostce powoduje zmianę całym systemie. Wynika z tego, że każda osoba ma bardzo istotny wpływ na system, zatem obecność wszystkich jego członków jest niezwykle ważna.
Metody psychoterapii
Praca psychoterapeutyczna może odbywać się indywidualnie oraz grupowo. Bardzo często metody te są łączone, dzięki czemu efekt działań terapeutycznych jest szerszy oraz efektywniejszy. O metodzie psychoterapii decyduje psychoterapeuta podczas rozmowy z pacjentem.
- Psychoterapia indywidualna jest to kontakt, w którym uczestniczą wyłącznie terapeuta i pacjent. Psychoterapia indywidualna opiera się na jasno określonym celu i pracy nad jego osiągnięciem, odrzuca się wszelkie wątki poboczne, mogące zakłócić cały proces. Czas sesji psychoterapeutycznej jest w całości poświęcany pacjentowi. Atutem tej metody pracy jest budowanie atmosfery intymności i zaufania.
- Psychoterapia grupowa natomiast polega na omawianiu swojego problemu w grupie osób o podobnych do naszych trudnościach. Grupę prowadzi najczęściej dwóch terapeutów, a jej liczebność zależy od rodzaju problemów poszczególnych osób w grupie Praca psychoterapeutyczna opiera się na relacjach pomiędzy członkami społeczności terapeutycznej. Dzięki terapii grupowej pacjent może szybciej zaakceptować swój problem, poprzez poczucie, że nie pozostaje z nim sam. Poza tym grupa buduje poczucie wspólnoty, akceptacji oraz wsparcia- są to bardzo istotne czynniki leczące w procesie psychoterapii. Ogromną zaletą terapii grupowej jest również nauka prawidłowych wzorców funkcjonowania w społeczeństwie opierającego się na dawaniu oraz otrzymywaniu wsparcia od innych.
Dlaczego warto zgłosić się na psychoterapię?
Psychoterapia jest zalecana w wielu trudnościach o naturze psychicznej, zarówno w zaburzeniach, jako uzupełnienie terapii farmakologicznej, jak i we wszelkiego rodzaju trudnościach dnia codziennego. W przypadku zaburzeń, jak np. nerwica czy depresja leki łagodzą jedynie objawy, lecz nie eliminują przyczyn oraz skutków problemu. W takim przypadku leczenie psychoterapeutyczne pomaga pacjentowi uporać się dręczącymi go problemami poprzez identyfikację problemu, kompleksowe zajęcie się nim, określenie sposobów na przezwyciężenie trudności oraz wdrążenie ich w życie w celu poprawy funkcjonowania i jakości życia. Do psychoterapeuty warto zgłosić się także, kiedy trudności nie wymagają ingerencji psychiatry, jednak utrudniają codzienne funkcjonowanie i powodują istotny dyskomfort. Psychoterapeuta pomoże nam w poradzeniu sobie z trudnościami w pracy, nasilającym się stresem, niskim poczuciem wartości, wypaleniem zawodowym czy żałobą po bliskiej nam osobie. Psychoterapia często stosowana jest także w zwalczaniu objawów somatycznych o podłożu psychicznym, np. bólach głowy, zaburzeniach snu, przewlekłym zmęczeniu, dolegliwościach ze strony układu pokarmowego, krążeniowego itp. Warto poszukać pomocy w gabinecie psychoterapeutycznym, gdyż z niektórymi problemami ciężko poradzić sobie samemu, trudności narastają, a przykre emocje z czasem nabierają siły. Skuteczność psychoterapii została udowodniona w wielu badaniach naukowych. Już samo zrozumienie swojego problemu często przynosi poprawę, dlatego nie warto zwlekać z decyzją i zgłosić się do specjalisty.