"Małymi krokami - edukacja historyczna w Muzeum Ziemi Złotowskiej"

W trakcie tygodniowych spotkań Wakacyjnego Klubu Małego Muzealnika dzieci zapoznały się z pracą muzealnika oraz dziedzictwem historyczno-kulturowym zgromadzonym w muzeum. Spotkania warsztatowe podzielone były na dwie części. Wstęp teoretyczny w siedzibie muzeum przybliżył uczestnikom wiedzę na konkretny temat, np. zabytku, w sposób przystępny dla przeciętnego odbiorcy. Zajęcia twórcze w złotowskim spichlerzu angażowały uczestników, rozwijały wyobraźnie i kreatywność, skłaniały do poszukiwań i eksperymentowania. Poza tradycyjnymi technikami plastycznymi, wykorzystane zostały również nowe media, dzieci z przyjemnością sięgały po swój telefon, który służył do działań edukacyjnych. Efekty działań warsztatowych wzbogacą działalność promocyjną i edukacyjną muzeum.

Pierwszy dzień zajęć rozpoczęliśmy ćwiczeniami integrującymi grupę oraz zadaniami, które pomogły uczestnikom zapoznać się z zawodami związanymi z działalnością muzeum. Najwięcej uwagi poświęciliśmy pracy archeologa. Spotkanie pt. „Ozdoby stare jak świat” podzielone było na dwie części. Na przykładzie skarbu z Okonka dzieci zapoznały się w kulturą łużycką, zwyczajami oraz znaczeniem materiału stosowanego do produkcji przedmiotów codziennego użytku. Utrwalenie treści poznanych w części teoretycznej nastąpiło poprzez działanie praktyczne. Zajęcia manualne odbywały się z Złotowskim Spichlerzu. Młodzi muzealnicy zaprojektowali i wykonali biżuterię, inspirowaną eksponatami muzealnymi z motywem spirali, przy użyciu modeliny, glinki i drucików florystycznych.

Wtorkowe zajęcia „Uchylamy wieko malowanej skrzyni wiannej” rozpoczęły się w siedzibie muzeum. Kustosz Monika Nowicka zapoznała uczestników zajęć z nowymi pojęciami, dawnymi sprzętami i pracami związanymi z obróbką lnu oraz wyglądem i zawartością skrzyń wiannych: międlica, szczotka do lnu, kołowrotek, krosno, czółenko, przędzenie, tkanie, kądziel, płótno, zgrzebne, pacześne, osnowa, wątek, wiano, skrzynia wianna, lico skrzyni, wieko; zaprezentowała proces tkania na krośnie. Następnie dzieci musiały odszukać i sfotografować telefonem elementy dekoracyjnych na skrzyniach wiannych w muzeum i magazynie muzealnym. Po przejściu do spichlerza na zajęcia praktyczne, nastąpił podział uczestników na 2 grupy i przydzielenie tematów: 1 grupa – uczestnicy projektują i malują na tekturach lico skrzyń wiannych według kanonów poznanych na teoretycznej części zajęć, 2 grupa - uczy się podstawowego splotu tkackiego na drewnianych ramach z naciągniętą osnową. Podsumowaniem zajęć było omówienie efektów wykonanych prac.

Trzecie spotkanie poświęcone było portretom sarmackim. Historyk Jerzy Jelonek opowiedział małym muzealnikom o kulturze sarmackiej, szlacheckim stylu życia, ubiorze oraz fryzurach na postawie: portretów Andrzeja Karola i Marii Grudzińskich znajdujących się w muzeum oraz portretu trumiennego Zygmunta Grudzińskiego z fary złotowskiej. Część warsztatowa polegała na wykonaniu malowanego portretu na drewnianym podłożu w kształcie lica trumny. Ciekawym doświadczeniem było dla uczestników zdobienie ram za pomocą płatków złota. Wizerunki wzorowane były na bohaterach ekranizacji Trylogii Sienkiewicza. Dzieci zapamiętały, że losy Andrzeja Karola Grudzińskiego przypominają dzieje powieściowego Kmicica z kart „Potopu”.

W czwartek dzieci poznały wielokulturowe dziedzictwo regionu. Dyrektor muzeum, Kamila Krzanik-Dworanowska opowiedziała losy społeczności Polaków, Niemców i Żydów w ujęciu historycznym, aż do czasów po II wojnie światowej. Uwaga małych muzealników skupiona zastała na judaizmie. Prezentacja multimedialna ułatwiła przekazanie informacji o tradycjach świątecznych, potrawach, muzyce, wierzeniach, sposobie życia, wybitnych przedstawicielach. Wspólnie poszukaliśmy śladów kultury żydowskiej w muzeum i okolicy. Dzieci za pomocą techniki frotażu przeniosły na papier odbicia napisów z wieszaków przedsiębiorstwa handlowego Davida Berlinera, napisy hebrajskie z macew i monety żydowskiej. W drodze do spichlerza przyjrzały się budynkowi (zapewne najstarszej) synagogi złotowskiej, oraz zarysowi późniejszej, która stała na placu Paderewskiego. Zadanie manualne, które dzieci wykonały w grupach polegało na stworzeniu kolaży z wykorzystaniem motywów opisujących społeczność żydowską w Złotowie. Do realizacji zagadnienia posłużyły zdjęcia, pocztówki, kserokopie dokumentów, wcześniej wykonane frotaże i różne materiały plastyczne.

Piątkowe zajęcia odbyły się pod hasłem „Tak było w przedwojennej szkole”. Wprowadzeniem do tematu było umiejscowienie uczestników zajęć w sali obejmującej ekspozycję z okresu międzywojennego, z naciskiem na szkolnictwo polskie w okresie zaboru pruskiego. Pogadankę wzbogacono o pokaz eksponatów, na temat warunków nauczania w przedwojennej szkole niemieckiej i polskiej – tajnej i jawnej. Dzieci poznały dawne nazwy przedmiotów, materiały i przybory do pisania, podręczniki, zajęcia śródlekcyjne, dyscyplina. Wprowadzono pojęcia typu: strajk, postawa patriotyczna, lojalność, więź, bohaterstwo, zabory, germanizacja. Wykorzystano eksponaty z okresu międzywojennego: przybory do pisania - obsadki, stalówki, pojemniki na atrament, elementarze, literatura polska, świadectwa różnych szkół, dziennik lekcyjny, dyscyplina, fotografie nauczycieli. Potem nastąpiło przejście do spichlerza na zajęcia praktyczne. Uczestnicy otrzymali materiały i przybory do ćwiczeń w kaligrafii: ołówki i papier w linie oraz do kolejnego etapu: papier, obsadki, stalówki i atrament. Efektem końcowym było wykaligrafowanie swojego imienia i nazwiska. Na zakończenie warsztatów przewidziano wykonanie i ozdobienie przez uczestników zajęć rożków. Zadanie miało na celu wyjaśnienie pochodzenia zwyczaju obdarowywania tytami, wytłumaczenie pojęcia „rogu obfitości”. Każdy uczestnik wykonał swoją tytę, która została wypełniona przyborami plastycznymi – prezentami od organizatorów.

Zajęcia podsumowano poprzez omówienie efektów tygodniowych prac. Ostatnie spotkanie było ciekawym doświadczeniem - Młodzi Muzealnicy oprowadzili swoich kolegów po muzeum. Opowiadali o wątkach, które w ich ocenie mogą być atrakcyjne i ciekawe dla innych młodych gości muzealnych. Zadanie ułatwi pracę nad tworzeniem treści do folderu muzealnego, który od września będzie dostępny dla zwiedzających. Dążyliśmy do wykształcenia w małych muzealnikach umiejętności świadomego korzystania z ekspozycji muzealnej. Zależało nam na uwrażliwieniu dzieci na kulturę i tradycję zamieszkanego regionu oraz wzmocnieniu ich więzi emocjonalnej z historią regionu. Podczas pożegnania każdy uczestnik otrzymał dyplom Małego Muzealnika.

Pracownicy Muzeum Ziemi Złotowskiej dziękują:

• Panu Burmistrzowi Gminy Miasto Złotów Adamowi Pulitowi za wyrażenie zgody na bezpłatne udostępnienie Muzeum pomieszczeń Spichlerza Złotowskiego w dniach 10-14 lipca 2017.

• Pracownikom Złotowskiego Centrum Aktywności Społecznej za udostępnienie Muzeum pomieszczeń Spichlerza Złotowskiego.

• Stowarzyszeniu „Przyjazna Edukacja” za wsparcie projektu Muzeum oraz udostępnienie stołów i krzeseł.